اجتماعی دوم راهنمایی

خلاصه درس 1

اعضای این گروه کلاسی می توانند به راحتی با هم حرف بزنند ، در مورد تکالیف درسی از یکدیگر بپرسند ، برای تقویت خود از نظر درسی به منزل هم کلاسی هایشان بروند ، و .... این کارها را روابط متقابل می  نامند .

با توجه به ویژگی های اصلی گروه ؛   مسافران یک اتوبوس * تماشاگران حاضر در یک ورزشگاه * افراد حاضر در صف نانوایی * بیماران حاضر در یک مطب   یک گروه را تشکیل نمی دهند ، زیرا ویژگی هاو فعالیت های مشترک آنها بسیار محدود و روابط متقابل آن ها نیز موقتی و ناپایدار است .

شما و دوستان صمیمی تان گروه دوستان را به وجود می آورید . در این گروه تعداد اعضاء زیاد نیست ؛ 4،3،2 نفر یا کمی بیشتر شما با یکدیگر هم فکری می کنید روابط میان شما و آنها بسیار صمیمی است ، اگر چند روز همدیگر را نبینید دلتنگ می شوید با هم قهر  می کنید و دوباره آشتی می کنید .......

در خانواده هم تقریباً حالت ها و روابط گروه دوستان با کمی تغییرات وجود دارد به خانواده و دوستان گروه های نخستین می گویند .

در اطراف ما ، گروه های دیگری هم وجود دارند که ما عضو آن هستیم ولی با اعضای آن ها چنین روابط و رفتاری نداریم . این نوع گروه ها را گروه های دومین می نامند 

مؤسسات و سازمان های دولتی و خصوصی ، دانشگاهها و مدارس همگی از این نوع  گروه ها هستند به عنوان نمونه کارکنان اداره برق استان قم یک گروه دومین را تشکیل  می دهند .

خلاصه درس 2

خانواده اولین گروهی است که انسان ها در آن به دور هم جمع شدند .

خانواده ها برای رویارویی با مشکلات ، فراتر از تنهایی و برای بهتر زندگی کردن، قبیله ها را تشکیل دادند و بعد ها در روستا ها و شهر ها گرد هم آمدند.

در زمان های گذشته ، بیشتر نیازهای انسان در محیط خانواده بر طرف می شد ، مثلاً اعضای خانواده آموزش های لازم رابه فرزندان می دادند .

انسان ها دریافته اند که برای کشف راه های بهتر انجام دادن هر کاری لازم است وقت زیادی برای آن صرف کنند و تا حد ممکن از پرداختن به کارهای دیگر بپرهیزند . لذا به تدریج افرادی پیدا شدند که بیش تر اوقات خود را صرف کار خاصی می کردند .

به این ترتیب یک فرد همه ی کارها را انجام نمی داد و هر فرد به کارخاصی می پرداخت ، این تقسیم کار باعث تخصصی شدن کارها و پیدا یش افراد متخصص شد .

 واگذار کردن برخی از وظایف خانواده به مؤسسات به معنای ضعیف شدن خانواده نیست امروره نیز بسیاری از نیازه ها اساسی انسان تنها در خانواده رفع می شود مانند : سر پرستی ، محبت ، شریک بودن د رغم و شادی و.....

 خلاصه درس 3

همه ی کارهایی که ما برای تهیه ی کالاهای مورد نیاز خود انجام می دهیم ،    فعالیت های اقتصادی هستند .

 ما با انجام دادن این کارها نیازهای اقتصادی خود را رفع می کنیم . شغل و کار نیز جزء فعالیت های اقتصادی به شمار می آیند ، زیرا تأمین کننده ی نیازهای اقتصادی ما هستند .

 روش های گوناگون برای عرضه ی کالا یا خدمات خود و استفاده از کالا یا خدمات دیگران را مبادله گویند .

 در زمان های دور ، در ابتدا مردم کالاهای خود را با کالاهای دیگر عوض می کردند ؛ مثلاً کسی که گندم اضافه بر مصرف خانواده خود داشت و به پارچه نیازمند بود ، مقداری از آن را به صاحب پارچه می داد و در مقابل چند متر پارچه می گرفت این نوع مبادله را مبادله ی کالا به کالا می نامند . شما هم اگر خود کار خود را به هم کلاسیتان بدهید و در مقابل از او یک دفترچه بگیرید مبادله کالابه کالا انجام داد ه اید .

 در مبادله مستقیم کالابه کالا دشواری های زیادی وجود داشت . مثلاً اگر کوزه گری بخواهد کالای خود را با پارچه مبادله کند ممکن است صاحب پارچه بگوید به کوزه نیازی ندارم و کالای خود را با گندم مبادله می کنم در این صورت کوزه گر مجبور است کالای خود را ابتدا با گندم و سپس با پارچه مبادله کند .

 برای بر طرف کردن این مشکل هر یک از ملت ها و قبیله ها ی قدیمی کالایی را که بیش تر مورد علاقه ی مردم بود ، به عنوان کالای واسطه انتخاب کردند . مثلاً

ماهی خشک شده در ساکنان سواحل دریاها   ...گوسفند   یونان قدیم ..بسته های چای در تبت  

...  قند در هندوستان  ... مروارید و صدف  در آفریقا   ... پوست جانوران  در کانادا

مبادله ی کالابه کالارا مبادله ی مستقیم و مبادله ی کالا با کالا های واسطه را مبادله غیرمستقیم می نامند .

با افزایش روابط بازرگانی و مبادله ی بین مردم و مشکلات حمل و نقل و نگهداری کالاهای واسطه ای مردم کشورها پول را به وجود آوردند تا به عنوان کالای واسطه ای در مبادلات استفاده شود .

خلاصه درس 4

بانک بر طرف کننده ی یکی از نیازهای اقتصادی ، یعنی جابه جایی پول و انجام کارهای لازم برای انواع مبادله در بین مردم است . مهم ترین وظیفه ی بانک ، دریافت سپرده های مشتریان است .

به پول هایی که مردم برای نگهداری به بانک می سپارند سپرده  می گویند .

انواع سپرده ها عبارتند از :

1- سپرده ی قرض الحسنه ی پس انداز : در این نوع سپرده عده ای از مردم پول خود را به بانک می سپارند تا علاوه بر این که آن را از خطر دستبرد و آسیب های دیگر دور     می کنند، امکان استفاده از آن را به مردمی که به این پول نیازمند ند ، بدهند . بانک هم برای تشویق آنها هر چند وقت یک بار به آن ها جوایز نقدی و غیر نقدی می دهد .

2- سپرده ی قرض الحسنه جاری : در این نوع سپرده مردم پول خود را به بانک      می سپارند و دسته چک دریافت می کنندو هر وقت مایل باشند با دادن چک پول خود را از بانک برداشت می کنند .  

3- سپرده سرمایه گذاری :

مردم پول خود را به بانک می سپارند تا سودی دریافت کنند و بانک نیز سرمایه گذاری کرده و سودی به آن ها می دهد .

بانک در بازرگانی ، خدماتی و تولیدی از قبیل ساخت مسکن و ساختمان ، کشاورزی و صنعت و معدن سرمایه گذاری می کند .

بانک خدمات دیگری هم به مردم ارائه می دهند ، مانند:

الف) دادن انواع تسهیلات به مردم : وام خرید یا تعمیرات مسکن ، تهیه جهیزیه و ازدواج

ب) ارائه انواع پول های رایج دنیا (ارز ) : پول رایج کشور موردهای دیگر را

ج) ارائه انواع چک ها:

بعضی از انتظارات بانک از مردم عبارتند از :

1- پولهای خود را تا حد ممکن به بانک بسپارند و از نگهداری پول اضافه در منزل خود داری کنند .

2- سعی کنند در اوقاتی که کار بانک کم تر است به آن جا مراجعه نمایند .

3- از دفتر چه ی حساب پس انداز خود به خوبی نگهداری کنند .

4- هنگام مراجعه به بانک ، نوبت را رعایت کنند .

خلاصه درس 6

مردم با پرداخت مالیات وظیفه پاکیزگی و زیبایی و نظافت کوچه ها ، محله ها و خیابان ها را بر عهده ی مؤسسه شهرداری گذاشته اند .

بعضی از وظایف شهرداری عبارتند از :

1- آسفالت کردن خیابان ها و سنگ فرش نمودن پیاده رو ها .

2- جمع آوری زباله ها، خاکروبه ها و لجن ها از کنار خیابان ها و داخل جوی ها .

3- کاشت نهال و ایجاد فضای سبز در داخل و اطراف شهر .

4- رنگ آمیزی و نظافت جدول ها و نرده های خیابان ها و بزرگراه ها و پل ها .

5- ساختن آب نماهای زیبا و تزئین میدان ها

6- ساختن پارک های زیبا

یکی از فعالیت های مهم شهرداری ، حمل و نقل مسافران در خیابان های شهر است . شرکت های تاکسی رانی و اتوبوس رانی که از شرکت های وابسته به شهرداری هستند وظیفه ی حمل و نقل عمومی مردم را انجام می دهند .

شهرداری در مقابل خدماتی که به مردم ارائه می کندعوارضی را از آن ها دریافت می نماید اگر مردم در پرداخت این عوارض کوتاهی کنند شهرداری نمی تواند به خوبی به وظایش عمل نماید و در نتیجه برای مردم و شهر مشکلاتی پیش می آید .

مردم هم در مقابل شهرداری ، وظایفی بر عهده دارند ، بعضی از آنها عبارتند از :

1- زباله های خود را در خیابان ها و جو ی ها نریزیم  و آن ها را در ظرف های مخصوص زباله قرار دهیم .

2- شماره ی تلفن شهرداری منطقه ی خود را همراه داشته باشیم

3- در باغچه ی منزل و مدرسه ی خود درخت و گل بکاریم و از آن به خوبی مراقبت کنیم .

4- به درختان صدمه نزنیم .

5- ا عوارض نوسازی و مالیات های دیگر را به موقع پرداخت کننیم .

خلاصه درس 7 

. انسان ها بدون داشتن قوانین و مقررات نمی توانند برای مدتی طولانی در کنار یکدیگر زندگی کنند .

در زمان گذشته در جوامع گوناگون : بزرگ تر خانواده ، ریش سفید محل ، کد خدا ، رئیس قبیله ، بزرگ خاندان ، گزمه و محتسب مسئولیت اجرای مقررات و برقراری نظم در جامعه را بر عهده داشتند

خلاصه درس 8

برای به وجود آمدن نظم در جامعه ،سازمان ها و مؤسسات مختلفی ایجاد شده اند که اداره ی راهنمایی و رانندگی یکی از آن می باشد . این اداره بخشی از نیروی انتظامی کشور ما به حساب می آید .

راهنمایی و رانندگی برای ایجاد نظم در جامعه کارهای مختلفی انجام می دهد بعضی از آنها عبارتند از :

1- کنترل وسایل نقلیه در سراسر کشور

2- امتحان از داوطلبان دریافت گواهی نامه رانندگی

3- شناسایی و جریمه رانندگان متخلف.

4- نصب علائم و تابلوهای راهنمایی  در مکان های مختلف

5- رسیدگی به تصاد فات وسایل نقلیه

6- جلوگیری از رفت و آمد وسایل نقلیه دود زا و آلوده کننده ی هوا

7- شماره گذاری وسایل نقلیه

8- آموزش مقررات رفت و آمد به مردم با استفاده از صدا و سیما ، روزنامه ها و برنامه های دیگر

بعضی از وظایف مردم در برابر راهنمایی و رانندگی عبارتند از :

1- با مقررات راهنمایی و رانندگی آشنا شده و به آن ها احترام بگذارند .

2- با مأموران راهنمایی و رانندگی همکاری و همدلی داشته باشند .                                                      

3- بدون داشتن گواهی نامه ، رانندگی نکنند .

4- از کمربند ایمنی استفاده کنند .

5- در خیابان از محل های خط کشی شده عبور کنند و به علائم و قوانین مربوط به عابران پیاده توجه داشته باشند.

6- مدارک لازم  برای رانندگی را همیشه همراه داشته باشند و در صورت لزوم به مأموران راهنمایی ارائه دهند .

7- هنگام رانندگی سرعت مجاز در شب و روز را رعایت کنند .

8- هنگام برخورد با راننده یا عابر پیاده  متخلف ، دوستانه به او تذکر دهند و نتایج ناگوار قانون شکنی را یاد آور شوند . 

اگر رفتار رانندگی سالم باشد به سلامت جامعه کمک می کند و اگر ناسالم باشد سلامت جامعه را به خطر می اندازد .

خلاصه درس 9

چرا حیوانات در طبیعت با استفاه از غریزه ی خود از بسیاری خطرها نجات می یابند . در صورتی که غریزه ی انسان بر خلاف حیوانات ضعیف است و آنان نیازمند ند که روش های زندگی کردن و رفع نیاز های خود را از دیگران یاد بگریند و از تجربیات آن ها استفاده کنند ، بنابر این انسان به برقراری ارتباط با دیگران نیاز دارد .

انسان به وسیله زبان می تواند پیچیده ترین و مشکل ترین مفاهیم و احساسات را به دیگران منتقل کند . دلیل پیشرفت های سریع علمی و فنی انسان ، این است که او توانسته است تجربیات خود را به دیگران منتقل کند و از تجربه های آنان بهرمند شوند .

رفع بساری از نیازهای ما وابسته به توانایی ارتباطی ماست هر اندازه که قدرت ارتباطی بیش تری برخوردار باشیم ، بهتر می توانیم نیازهای خود و جامعه مان را بر طرف کنیم .

امکانات و ابزارهای جدید ارتباطی به ما کمک می کنند تا در کارهای خود را سریع تر و بهتر انجام دهیم .

در واقع امروزه انسان ها بدون استفاده از وسایل ارتباطی از قبیل رادیو ، تلویزیون ، رایانه ، تلفن ، پست ، تلگراف ، ماهواره و ... با مشکلات زیادی روبه رو می شودند .

بهترین ابزارهای ارتباطی ، ابزارها یی هستند که منظور ما را بهتر و سریع تر منتقل      می کنند.

خلاصه درس 10

پست مؤسسه ای است که از طرف مردم برای رفع بخشی از نیازهای ارتباطی آن ها ایجاد شده است .

پست برای بالا بردن سطح دانش و اطلاعات مردم روزنامه ، مجله ، کتاب و سایر مطبوعات رابا قیمتی بسیار کم تر از کالاها ی دیگر در تمام کشور توزیع می کند .

پست قادر است برای رفاه و راحتی مردم ، بسیاری از وسایل مورد نیاز آن ها را خریداری کند و در منزل به آنان تحویل دهد . هم چنین در امور مبادله و جابه جایی پول نیز خدماتی ارائه می دهد .

با استفاده از پست تصویری نیز می توان در زمانی کوتاه تصویر سند یا نامه را به طور هم زمان به شهر بسیار دوری فرستاد .

پست با حمل و نقل نامه ها و امانت های مردم به صورت عمومی مانع به هدر رفتن وقت و هزینه می شود و مطمئن تر است .

پست خدمات دیگری از قبیل : ثبت نام و خدمات آزمون سراسری ، پرداخت حقوق بازنشستگان ، قبول اشتراک تمبر های یاد گاری را نیز انجام می دهد .

1- مرسولات :عبارت است از کلیه ی چیزهایی که اشخاص برای یکدیگر می فرستند این چیزها شامل نامه ها ، کارت پستال ها ، و بسته های دیگر است .

2- مرسولات سفارشی : شامل مرسولاتی است که فرستندگان با تحویل دادن آن ها به اداره ی پست قبضی به عنوان رسید دریافت می کنند . در صورتی که این مرسولات کم یا خراب شوند ، اداره پست پول آنها را می پردازد .  

3- مرسولات پیشتاز : مرسولاتی هستند ک فرستندگان آن ها می خواهند سریع تر از سایر مرسولات به مقصد برسند .

مؤسسه پست از ما انتظاراتی دارد بعضی از آنها عبارتند :

1- برای اینکه نامه یا امانت حتماً و به موقع به دست گیرنده ی آن برسد ، در سمت بالای پاکت به مقدار کافی تمبر بچسبانید .

2- کد پستی ، نشانی فرستنده و گیرنده را در جای خود بنویسند تا نامه ی ما سریع تر به مقصد برسد .

3- هیچ گاه پول را در پاکت نامه قرار ندهید برای فرستاده پول به اداره ی پست مراجعه و از پست مالی استفاده کنید . 

در روزگاران قدیم هزینه ی جابه جا کردن نامه را از گیرنده ی آن دریافت می کردند  اما بعدها به دلیل مشکلات زیادی که این کار داشت ، روش استفاده از تمبر جایگزین آن شد .

هر تمبر یک قطعه کاغذ بهادار است که در عین زیبایی می تواند نشانگر اعتقادات و آداب و رسوم یک جامعه باشد .

خلاصه درس 11

ما انسان ها به همدلی نیاز داریم زیرا بدون همدلی دیگران احساس تنهایی می کنیم و ادامه ی زندگی در چنین شرایطی برایمان دشوار می شود .

 در گذشته نیز انسان ها برای حل مشکلات با هم همدلی می کردند و مشکلات را به کمک یکدیگر بر طرف می کردند . خانواده های همسایه ، فامیل و مساجد همانند امروز نقش مهمی در همدلی ایفا می کردند .

در حوادثی مانند : زلزله ، سیل ، جنگ ، انسان ها باید با یکدیگر هـــمـــدلــــی کنند .

امروز ه با گسترش وسایل ارتباطی از قبیل تلفن ، رادیو ، تلویزیون ، ماهواره ، مردم یک کشور به سرعت از حال و وضع هم وطنان خود در مناطق دیگر با خبر می شوند . در این شرایط ، هر کس می تواند به اندازه ی توان خود به افراد مصیبت زده کمک کند .

در جوامع امروزی بدون مؤسسه ها نمی توان همدلی با افراد جامعه راهماهنگ کرد چون کمک های مردمی هر چند لازم است ولی برای مصیبت زدگان کافی نیست و مشکلات آنان باید به طور اساسی رفع گردد و باید مؤسساتی این کمک ها را هماهنگ کنند و به افراد مصیبت زده برسانند .

خلاصه درس 12

سازمان جمعیت هلال احمر هنگام بروز اتفاقات پیش بینی نشده ، نقشی فعال در یاری رساندن به خانواده های آسیب دیده و همدردی با آن ها بازی می کند .

سازمان جوانان هلال احمر مؤسسه ای دانش آموزی است و بیش تر اعضای آن را     دانش آموزان تشکیل می دهند که در زمان های خاص به کمک آسیب دیدگان می شتابند.

سازمان جوانان هلال احمر برای خدمت به مردم در زمان های خاص فعالیت های زیادی انجام می دهد ، ازجمله :

 1- اعضای آن در محل حادثه حضور می یابند و آسیب دیدگان را نجات می دهند و از محل حادثه دور می کنند .

2- دانش آموزان را برای انجام دادن خدمات امدادی آماده می سازند .

3- با مردم در اجرای برنامه های خدماتی و بهداشتی همکاری می کنند .

4- حس تعاون ، دوستی و نیکو کاری را بین جوانان گسترش می دهند .

5- آن ها را با مقررات و مهارت های اجتماعی آشنا می کنند .

6- زمینه ای را فراهم می کنند تا جوانان بتوانند در کارهای و فعالیت های  مربوط به خود تصمیم گیری کنند .

سازمان جوانان جمعیت هلال احمر به تنهایی و بدون کمک مردم نمی تواند مسئولیت خود را انجام دهد بعضی از وظایف ما در برابر سازمان جوانان جمعیت هلال احمر عبارتند   از :

1-وظیفه ای را که قبول کرده ایم به خوبی و با احساس مسئولیت و دلسوزی انجام دهیم .

2- آن چه را یاد گرفته ایم ، به دیگران نیز بیاموزیم .

3- در شرایط حساس ، کمک های نقدی و غیر نقدی مردم را جمع آوری کنیم و به سازمان برسانیم تا در اختیار آسیب دیدگان قرار گیرد .

4- در شرایطی که سازمان به کمک ما نیازمند است خود را در اختیار آن قرار دهیم .

انسان در زندگی با خطرها و حوادث ناگواری مانند آتش سوزی ، تصادف اتومبیل ،  زلزله و ..... مواجه می شود . حادثه هیچ گاهخبر نمی کند یعنی بسیاری از حوادث غیر قابل پیش بینی وپیش گیری هستند . حادثه گاه هیچ گاه خبر نمی کند یعنی بسیاری از حوادث غیر قابل پیش بینی و پیشگیری هستند و همواره اشخاصی و اموال جامعه را تهدید می کنند ..

همکاری و همیاری از ابتدای زندگی اجتماعی انسان وجود داشته است . این همکاری و همیاری به تدریج کامل تر شده و به شکل امروزی در آمده است که بیمه نامیده می شود .

مؤسسه بیمه برای جبران زیان های مالی به وجود آمده است و به موجب قرار دادی تعهد می کند که در مقابل دریافت مبلغی به عنوان حق بیمه خسارت های ناشی از حوادث معینی را جبران نماید .

بر اساس قانون همه ی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی موظف اند با پرداخت حق بیمه سالانه ، اتومبیل خود را بیمه کنند تا از این طریق بتوانند خسارت هایی را که ممکن است در طول سال به جان یا مال دیگران وارد کنند جبران نمایند .